Czy możliwe jest utworzenie jednoosobowej spółki z o.o.?

Chcesz rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej w pojedynkę i zastanawiasz się, czy forma spółki z o.o. jest możliwa dla jednej osoby? A może prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą i zastanawiasz się, czy możesz po przekształceniu jej w spółkę z o.o. pozostać jedynym wspólnikiem

Na oba postawione powyżej pytania należy udzielić odpowiedzi twierdzącej. Sprowadza się to do stwierdzenia, że możliwe jest utworzenie jednoosobowej spółki z o.o. Jest to spółka, w której 100% udziałów posiada jeden podmiot. Jedynym wspólnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i np. osoba prawna.

Uwaga!

Jednoosobowej spółki z o.o. nie może założyć inna jednoosobowa spółka z o.o.

Jak utworzyć jednoosobową spółkę z o.o.?

Proces utworzenia jednoosobowej spółki z o.o. nie różni się niczym od utworzenia spółki z o.o., w której występuje więcej wspólników. Konieczne jest sporządzenie umowy spółki (która, w przypadku jedynego wspólnika nazywana jest aktem założycielskim) w formie aktu notarialnego, wpłacenie kwoty w wysokości co najmniej 5.000 zł na pokrycie kapitału zakładowego, wybór władz spółki oraz złożenie do sądu rejestrowego wniosku o wpis podmiotu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Należy pamiętać jednak o tym, że prowadzenie działalności w formie jednoosobowej spółki z o.o. wiąże się lub może się wiązać z pewnymi ograniczeniami.

Ograniczenia w funkcjonowaniu jednoosobowych spółek z o.o.

Forma oświadczeń woli jedynego wspólnika

W przypadku gdy wszystkie udziały spółki przysługują jedynemu wspólnikowi, oświadczenie woli takiego wspólnika składane spółce wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Oznacza to, że nie ma możliwości złożenia spółce przez jedynego wspólnika oświadczenia woli w formie ustnej.

Forma czynności prawnych pomiędzy spółką a wspólnikiem będącym jedynym członkiem zarządu

W przypadku, gdy jedyny wspólnik jest zarazem jedynym członkiem zarządu spółki z o.o., czynność prawna pomiędzy tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego! O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego. Powyższe oznacza, że m.in. każdą umowę zawieraną pomiędzy wspólnikiem/członkiem zarządu a spółką np. umowę pożyczki należy sporządzić w formie aktu notarialnego.

Rozwiązaniem tej sytuacji (przy założeniu, że przedsiębiorca chce pozostać jedynym wspólnikiem w spółce) jest powołanie do zarządu spółki z o.o. drugiej osoby. Wtedy z kolei należy pamiętać, że w umowie pomiędzy spółką a członkiem zarządu (bez względu na to, czy jest też wspólnikiem czy nie) spółkę reprezentuje pełnomocnik powołany uchwałą wspólników (lub rada nadzorcza, jeżeli została powołana). Przed zawarciem jakiejkolwiek umowy pomiędzy spółką a członkiem zarządu konieczne jest zatem odbycie zgromadzenia wspólników w celu podjęcia uchwały w przedmiocie wyboru pełnomocnika. Ograniczenie to wiąże się jednak ze wszystkimi spółkami z o.o., bez względu na liczbę występujących w nich wspólników.

Brak możliwości zawarcia umowy o pracę

Nie podlega wątpliwości, że możliwe jest zawieranie umów pomiędzy spółką a jej jedynym wspólnikiem, nawet będącym jedynym członkiem zarządu np. umowy o dzieło czy świadczenie usług (przy zachowaniu zasad wskazanych powyżej). Należy jednak zaznaczyć, że nie ma możliwości zawarcia umowy o pracę pomiędzy jednoosobową spółką z o.o. a jej jedynym członkiem zarządu. Jest tak dlatego, że tak zawarta umowa o pracę pozbawiona jest zasadniczych elementów konstrukcyjnych istotnych dla tego rodzaju stosunku prawnego – przede wszystkim brak jest tutaj stosunku podporządkowania, który jest nieodłącznym elementem każdego stosunku pracy.

Składki ZUS

Niestety dla potrzeb Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. traktowany jest tak samo jak przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Oznacza to, że jedyny wspólnik jest płatnikiem składek ZUS i ma obowiązek uiszczać składki na ubezpieczenia społeczne, za wyjątkiem chorobowego, które jest dobrowolne (chyba że podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu) i ubezpieczenie zdrowotne. Dla porównania – wspólnicy wieloosobowej spółki z o.o. nie są płatnikami składek ZUS i nie opłacają składek z tego tytułu. Problem można rozwiązać, przyjmując do spółki drugiego wspólnika, który obejmie np. 10% udziałów, dzięki czemu kontrola nad spółką zostanie zachowana.

Podwójne opodatkowanie zysku. Majątek spółki

Podwójne opodatkowanie zysku to problem, z którym boryka się każda spółka z o.o. Dochód, który osiągnie spółka z o.o. opodatkowany jest podatkiem dochodowym od osób prawnych. Następnie wypłata zysku wspólnikowi podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Na szczęście, im większe koszty uzyskania przychodu, tym mniejszy dochód, a zarazem mniejsza kwota podatku do zapłacenia. W przypadku spółki z o.o. możliwości zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodu są znacznie większe niż w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Ale pamiętać należy, że majątek spółki z o.o. nie jest majątkiem prywatnym wspólnika i nie może on nim swobodnie dysponować (jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej) (możliwa jest wypłata dywidendy i zaliczek na poczet dywidendy).

Ułatwienie w funkcjonowaniu jednoosobowej spółki z o.o.

Bez wątpienia w jednoosobowej spółce z o.o. nie ma problemu z odbywaniem zgromadzeń wspólników. Zgodnie z art. 156 Kodeksu spółek handlowych jedyny wspólnik wykonuje wszystkie uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników.

Jedyny wspólnik może zatem zawsze odbywać zgromadzenia wspólników bez ich formalnego zwoływania. Cały kapitał zakładowy będzie bowiem zawsze reprezentowany, a nikt z obecnych nie zgłosi sprzeciwu odnośnie odbycia zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad.

Co prawda nawet zgromadzenia wspólników w spółce jednoosobowej muszą być protokołowane, ale przy podejmowaniu uchwał nie jest potrzebne liczenie głosów (jedyny wspólnik dysponuje wszystkimi głosami), nie ma również potrzeby (i możliwości) przeprowadzania głosowań w trybie tajnym.

Możliwe jest utworzenie spółki z o. o. przez jeden podmiot, nie ma również przeszkód, by jednoosobowa działalność gospodarcza po przekształceniu w spółkę z o. o. pozostała jednoosobowa. Wiążę się to ze wskazanymi powyżej utrudnieniami organizacyjnymi, w szczególności w przypadku zawierania umów pomiędzy spółką a wspólnikiem, ale pozwala zachować pełną kontrolę nad spółką i daje możliwość szybkiego podejmowania decyzji. Problemem pozostaje konieczność opłacania składek ZUS.