Czy przedsiębiorca może skorzystać z wakacji kredytowych?

Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wprowadziła możliwość zawieszenia spłaty kredytu przez maksymalny okres 8 miesięcy. Ustawa stanowi, że stosowny wniosek może złożyć konsument. Czy zatem przedsiębiorca może skorzystać z zawieszenia spłaty kredytu? A jeżeli tak, to w jakich okolicznościach?

Czym są wakacje kredytowe?

Pokrótce jedynie należy wskazać, że wakacje kredytowe są uprawnieniem konsumenta, który może zwrócić się do swojego kredytodawcy z wnioskiem o zawieszenie spłaty kredytu hipotecznego udzielonego w walucie polskiej. Wakacje kredytowe mają zastosowanie do umów zawartych przed dniem 1 lipca 2022 r., jeżeli termin zakończenia okresu kredytowania określony w tych umowach przypada po upływie 6 miesięcy od tej daty. Zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi tylko w stosunku do jednej umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku spłata kredytu zostaje zawieszona na okres w nim wskazany. W okresie zawieszenia konsument nie jest zobowiązany do dokonywania płatności wynikających z umowy, z wyjątkiem opłat z tytułu ubezpieczeń powiązanych z tą umową. Skoro ustawa wprost wskazuje, że z wakacji kredytowych może skorzystać jedynie konsument, to czy przedsiębiorca może także liczyć na wsparcie?

Należy rozważyć kilka scenariuszy.

Scenariusz I

Osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą zawarła umowę kredytu jako przedsiębiorca. Wypłata kredytu posłużyła jej do zakupu nieruchomości, którą wykorzystuje wyłącznie w swojej działalności gospodarczej (nie mieszka tam). Przedsiębiorca w takiej sytuacji nie może skorzystać z wakacji kredytowych, ponieważ a) zawarł umowę jako przedsiębiorca, bezpośrednio związaną z jego działalnością gospodarczą, b) umowa kredytu nie została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

Scenariusz II

Osoba fizyczna, która prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą zawarła umowę kredytu jako konsument, ponieważ była to umowa niezwiązana z jej działalnością gospodarczą. Wypłata kredytu posłużyła jej do budowy domu, w którym mieszka. Przedsiębiorca, który w tej konkretnej umowie kredytu występował jako konsument (bez znaczenia jest to, że prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą), ma możliwość skorzystania z wakacji kredytowych (jeżeli spełnia pozostałe warunki wskazane w ustawie).

A co w sytuacji, gdy przedsiębiorca ze scenariusza II zarejestruje dodatkowo swoją działalność gospodarczą w nieruchomości, w której mieszka? Zgodnie ze stanowiskiem UOKiK (i Związku Banków Polskich), jeżeli przedsiębiorca zawarł umowę kredytu jako konsument, na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, to bez znaczenia pozostaje, że w nieruchomości kredytowanej zarejestrował także swoją działalność gospodarczą.

Scenariusz III

Przedsiębiorca zawarł umowę kredytu jako przedsiębiorca, ale nieruchomość służy mu do zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. W tym scenariuszu trudno dać jednoznaczną odpowiedź. Z definicji konsumenta zawartej w Kodeksie cywilnym wynika, że za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Dlatego przedsiębiorca, który zawarł umowę bezpośrednio związaną z jego działalnością gospodarczą lub zawodową, nie będzie uprawniony do skorzystania z wakacji kredytowych. Rzecznik Finansowy jednak zauważa, że osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może zawrzeć umowę (w tym umowę kredytu) jako przedsiębiorca, ale umowa ta może nie być związana bezpośrednio z jego działalnością gospodarczą lub zawodową. Może się np. okazać, że przedsiębiorca wykorzystuje tę nieruchomość na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych (jak w scenariuszu III). W takiej sytuacji, według Rzecznika Finansowego, przedsiębiorca będzie uprawniony do skorzystania z wakacji kredytowych, ponieważ w tych okolicznościach będzie mógł być uznany za konsumenta.

Należy jednak zwrócić uwagę także na stanowisko Związku Banków Polskich, w którym ZBP wskazał, że przedsiębiorca, który do kosztów uzyskania przychodu zalicza koszty kredytu, nie będzie uprawniony do skorzystania z wakacji kredytowych.

Jak wynika z powyższego, także przedsiębiorca w określonych okolicznościach ma uprawnienie do skorzystania z wakacji kredytowych. Trudno jednoznacznie przesądzić jednak, jak tego typu wnioski rozpatrywać będą banki. Wszystkie przypadki powinny być rozpatrywane indywidualnie na podstawie całości okoliczności sprawy.