Czym są podmioty powiązane i kiedy należy stosować symbol „TP” w JPK_VAT?

W nowym pliku JPK_VAT zachodzi konieczność oznaczania transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi symbolem „TP”. Co należy rozumieć przez podmioty powiązane?

Od 1 października 2020 r. nowy JPK_VAT mają obowiązek składać wszyscy przedsiębiorcy zarejestrowani jako podatnicy VAT, wyłącznie w wersji elektronicznej, za okresy miesięczne lub kwartalne, do 25 dnia miesiąca za poprzedni okres rozliczeniowy. Jedną ze zmian, która została wprowadzona do nowego pliku JPK_VAT jest konieczność oznaczania procedur transakcji za pomocą symboli. Jednym z takich oznaczeń jest symbol „TP”, którym oznacza się transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi. Obowiązek stosowania oznaczenia „TP” dotyczy wszystkich czynnych podatników VAT, bez względu na wartość transakcji czy jej zakres.

W wypadku, gdy faktura wystawiona przez dokonującego dostawy towarów lub usługodawcę będącym czynnym podatnikiem VAT dokumentuje transakcję pomiędzy podmiotami powiązanymi, w pliku JPK_VAT należy wpisać „1” w polu znajdującym się przy symbolu „TP”.

Problemów nastręcza jednak określenie, czy w danym przypadku występuje powiązanie pomiędzy nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą.

Czym są podmioty powiązane?

Par. 10 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług stanowi, że JPK_VAT zawiera oznaczenia dotyczące istniejących powiązań między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Zatem przez te powiązania rozumie się powiązania, o których mowa w art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Mając na uwadze powyższe, przez podmioty powiązane rozumie się:

a) podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot (np. gdy Jan Kowalski wywiera znaczący wpływ na spółkę A) lub

b) podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:

– ten sam inny podmiot (np. gdy na spółkę A i spółkę B znaczący wpływ wywiera Jan Kowalski), lub

– małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot (np. gdy na spółkę A i spółkę B znaczący wpływ wywiera małżonka Jana Kowalskiego, który wywiera znaczący wpływ chociażby na spółkę A), lub

c) spółkę niemającą osobowości prawnej i jej wspólników (np. spółkę komandytową i jej wspólników), lub

d) podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółkę kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład (np. spółkę z o.o. i jej zagraniczny zakład podatkowy).

Z powyższego wynika, że kluczową kwestią jest ustalenie znaczenia pojęcia „wywieranie znaczącego wpływu”.

Co należy rozumieć przez „wywieranie znaczącego wpływu”?

Przez wywieranie znaczącego wpływu (zgodnie z ustawami o PIT I CIT) rozumie się:

a) posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:

– udziałów w kapitale (np. gdy Jan Kowalski posiada 25% udziałów w spółce A lub gdy Jan Kowalski posiada 100% udziałów w spółce A, która posiada 25% udziałów w spółce B) lub

– praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających (np. gdy Jan Kowalski jest członkiem dwuosobowego Zarządu lub dwuosobowej Rady Nadzorczej spółki A), lub

– udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych (np. gdy Jan Kowalski posiada 50% udziału w zysku spółki komandytowej), lub

b) faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (np. gdy Jan Kowalski jest dyrektorem finansowym spółki A i choć nie jest członkiem Zarządu spółki A, posiada faktyczną zdolność do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych), lub

c) pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia (np. Jan Kowalski i jego małżonka).

Każdy z podatników VAT musi dokonać analizy, czy stroną transakcji nie jest podmiot z nim powiązany według ustawy o PIT lub CIT. Po raz pierwszy z nowymi obowiązkami podatnicy będą musieli się zmierzyć, przygotowując plik JPK_VAT za październik 2020 r., na którego wysłanie termin upływa 25 listopada 2020 r.