Jak rozpoznać prawidłową uchwałę?

Uchwała jest aktem woli organu kolegialnego, wyrażającym stanowisko w określonej sprawie. W spółce prawa handlowego uchwały podejmować może m. in. zgromadzenie wspólników, zarząd czy też rada nadzorcza. Jak rozpoznać, czy uchwała została podjęta prawidłowo?

Odpowiednie osoby

Po pierwsze uchwała musi zostać powzięta przez osoby piastujące dany organ. Czy można sprawdzić, czy uchwała została podpisana przez odpowiednią osobę? W celu ustalenia tego faktu pomocny może być wydruk z KRS dotyczący danej spółki. Znajdziemy tam informacje o członkach zarządu, rady nadzorczej czy wspólnikach. Może jednak zdarzyć się taka sytuacja, że dana osoba, choć nie została jeszcze wpisana do KRS, legitymuje się uchwałą o powołaniu jej do pełnienia funkcji danego organu i może podejmować uchwały. Uwaga na osoby, które nie mogą pełnić funkcji członków organów. O tym kogo obejmuje zakaz pełnienia tych funkcji, pisaliśmy pod tym linkiem.

Odpowiednia większość

Po drugie jeżeli statut lub ustawa przewidują konieczność opowiedzenia się za uchwałą przez określoną liczbę osób (większość) wchodzących w skład organu, próg ten musi zostać osiągnięty dla skuteczności uchwały.

Np. jeżeli dla podjęcia jakiejś uchwały konieczna jest większość ¾ głosów, oznacza to, że liczba głosów oddanych „za” musi stanowić ¾ liczby wszystkich ważnych i oddanych podczas danego głosowania głosów. Przy czym przez głosy oddane rozumiemy głosy: „za”, „przeciw” i głosy wstrzymujące się.

Jeśli ustawa przewiduje podjęcie uchwały w sprawie x bezwzględną większością głosów oznacza to, że uchwała powinna zostać podjęta w ilości głosów większej niż połowa głosów oddanych (50%+1).

Liczba głosów oddanych, liczba osób głosujących może różnić się od liczby wspólników obecnych na danym zgromadzeniu (dany wspólnik może być obecny na zgromadzeniu, ale nie głosować nad daną uchwałą).

Przepisy o większościach są przepisami semiimperatywnymi, co oznacza, że można większości wskazane przez ustawę zmienić na wyższe.

Odpowiednie okoliczności

Po trzecie, uchwałę powinno się podjąć w takich okolicznościach, które jasno wskazują, że dane osoby działają jako reprezentanci organu danej osoby prawnej, a nie jako np. osoby prywatne. Dlatego też uchwały podejmuje się zazwyczaj na posiedzeniach, zgromadzeniach, zebraniach. Niekiedy podejmowane są w trybie obiegowym. Poza tym co do zasady posiedzenie czy zgromadzenie powinno być prawidłowo zwołane, o czym również pisaliśmy tutaj. Na posiedzeniach obowiązuje też odpowiedni sposób i forma głosowania, niekiedy są protokołowane.

W ramach kompetencji

Po czwarte uchwała musi zostać podjęta w ramach kompetencji danego organu. Każdy organ działa w ramach swoich kompetencji przyznanych mu w ustawie i powstałym na jej podstawie statucie (umowie). W polskim prawie niedopuszczalne jest przekazywanie ustawowych kompetencji jednego organu innemu, chyba że ustawa wyraźnie tak stanowi. Np. sprawozdanie finansowe spółki z o.o. za dany rok obrotowy musi zostać zatwierdzone przez zgromadzenie wspólników w formie uchwały.

Inne warunki

Niekiedy wymagane jest też odpowiednie kworum, czyli konieczna liczba osób obecnych na głosowaniu lub działanie w określonej formie. Np. uchwała zarządu w sprawie x powinna zostać podjęta w formie pisemnej, a uchwały walnego zgromadzenia w spółce akcyjnej powinny zostać umieszczone w protokole sporządzonym przez notariusza w formie aktu notarialnego.

WAŻNE! Czym jest uchwała nieistniejąca?

Uchwała nieistniejąca to uchwała wadliwa, nie spełniająca żadnych wymogów formalnych (nie ta forma, nie ten organ). Uchwała jednak funkcjonuje w obrocie, ponieważ brak jest osób, które mogłyby ją uchylić albo minął już na to czas. Nie zawiera elementów konstytutywnych, nie jest czynnością prawną, nie jest uchwałą, jest to tak naprawdę pozór uchwały, nie jest jednak uchwałą nieważną.

Czym jest uchwała negatywna?

Czasami przyjmuje się, że jeżeli członkowie danego organu głosowali przeciwko jakiejś uchwale, to została podjęta tzw. uchwała przeciwna. Np. jeżeli głosowana była uchwała o udzieleniu zgody na zbycie udziałów i uchwała ta nie uzyskała wymaganej większości głosów do jej przyjęcia, to przyjmuje się, że podjęto uchwałę o niewyrażeniu zgody. W jakim celu? Taka uchwała jest wyodrębniona po to, by istniała możliwość jej zaskarżenia, np. gdy uchwałę „podjęły” (zagłosowały przeciw) osoby nieuprawnione.

Czy w spółkach osobowych także mogą być podejmowane uchwały?

W spółkach osobowych nie istnieją organy kolegialne, za wyjątkiem zarządu w spółce partnerskiej (opcjonalnie) czy rady nadzorczej oraz walnego zgromadzenia w spółce komandytowo-akcyjnej. Dlatego w spółkach osobowych uchwały podejmują wszyscy wspólnicy lub wspólnicy uprawnieni do prowadzenia spraw spółki. Wspólnicy spółek osobowych nie tworzą organów kolegialnych, zatem ich działanie jest zawsze po części działaniem w imieniu własnym i na własną rzecz.