Wydatki na pomoc Ukrainie kosztem uzyskania przychodów?

12 marca 2022 r. została uchwalona ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Ustawa uregulowała m.in. zasady zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na pomoc dla Ukrainy.

Które wydatki można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?

Kwestię tę reguluje art. 74 i 76 ww. specustawy, dokonując zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dodany specustawą do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 52zf stanowi, że kosztem uzyskania przychodów są:

1) koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn, np. żywności, przekazanych na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. oraz

2) koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia, którego celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, np. pomoc medyczna, realizowanego w ww. okresie.

Na rzecz jakich podmiotów?

Kosztem uzyskania przychodów są ww. koszty, ale poniesione wyłącznie na rzecz:

1) organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie tj. przede wszystkim fundacji, stowarzyszeń, przy czym status organizacji pożytku publicznego nie jest wymagany, lub równoważne organizacje określone w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,

2) jednostek samorządu terytorialnego,

3) Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,

4) podmiotów wykonujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego oraz o ile

koszty te nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.

Z powyższego wynika, że aby wydatki poniesione na pomoc Ukrainie mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, to pomoc musi zostać przekazana na rzecz ww. organizacji oraz instytucji, nie bezpośrednio na rzecz osób fizycznych.

Ustawa nie precyzuje, czy wydatki te powinny stanowić pomoc wysłaną do Ukrainy, czy przekazaną uchodźcom w Polsce – wydaje się, że należy to interpretować szeroko.

Co istotne, wydatków, które już zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne, nie można drugi raz uznać za koszt.

Należy także zaznaczyć, że darowizny i nieodpłatne świadczenia nie będą stanowiły przychodu dla obdarowanych organizacji.

Analogiczne przepisy znalazły się w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (dodany specustawą do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych art. 38w). Oznacza to, że powyższe zasady dotyczą zarówno obdarowujących podatników PIT jak i obdarowujących podatników CIT.

Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa weszła w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 24 lutego 2022 r. Do kosztów uzyskania przychodów mogą zostać zaliczone wydatki poniesione na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na rzecz ww. organizacji, nie na rzecz osób fizycznych, o ile wydatki te nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.