Zarząd sukcesyjny ułatwieniem dla przedsiębiorców?

25 listopada 2018 r. weszła w życie ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Czym jest zarząd sukcesyjny i w jaki sposób ta instytucja jest pomocna dla przedsiębiorców?

Dzięki wprowadzeniu do polskiego porządku prawnego funkcji zarządcy sukcesyjnego, śmierć przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą nie będzie już oznaczać konieczności likwidacji działalności. Działalność będzie mogła być przez określony czas kontynuowana przez zarządcę, który zostanie wyznaczony jeszcze za życia przedsiębiorcy albo tuż po jego śmierci.

Kim jest zarządca sukcesyjny?

Zarządca sukcesyjny jest osobą, która została wyznaczona do tymczasowego prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorcy po jego śmierci. Osoba wyznaczona przez przedsiębiorcę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego musi wyrazić zgodę na pełnienie tej funkcji.

Zarządca sukcesyjny musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych i nie może mieć zasądzonego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego za życia przedsiębiorcy

Przedsiębiorca może powierzyć pełnienie funkcji zarządcy sukcesyjnego określonej osobie, pod warunkiem wyrażenia przez nią zgody na pełnienie tej funkcji.

Przedsiębiorca może również postanowić, że z chwilą jego śmierci wskazany w CEIDG prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym przedsiębiorstwa.

Zarówno powołanie zarządcy jak i jego zgoda na pełnienie tej funkcji wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Zarządcę sukcesyjnego należy zgłosić do CEIDG jeszcze za życia przedsiębiorcy, choć zarządca sukcesyjny zostaje ustanowiony dopiero z chwilą śmierci przedsiębiorcy.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy

Jeżeli przedsiębiorca nie ustanowił zarządcy sukcesyjnego, zarządcę sukcesyjnego może również powołać po jego śmierci m.in. małżonek przedsiębiorcy, jeżeli przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku lub spadkobierca ustawowy albo testamentowy przedsiębiorcy, jeżeli przyjął spadek. Jeżeli jednak kilku osobom przysługuje określony udział w przedsiębiorstwie w spadku, powołanie zarządcy będzie uzależnione od zgody tych osób.

Zarówno powołanie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy, jak i zgoda osób, o której mowa powyżej, wymaga zachowania formy aktu notarialnego.

Dodatkowo osoba powołana na zarządcę sukcesyjnego składa przed notariuszem oświadczenie o braku prawomocnie orzeczonych wobec niej zakazów prowadzenia działalności gospodarczej.

W tym przypadku to notariusz zgłasza do CEIDG powołanie zarządcy sukcesyjnego. Powinien uczynić to niezwłocznie, nie później niż w następnym dniu roboczym po dniu powołania zarządcy sukcesyjnego.

Zarząd sukcesyjny zostaje ustanowiony z chwilą dokonania wpisu do CEIDG.

Po jakim czasie od śmierci przedsiębiorcy można powołać zarządcę sukcesyjnego?

Uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego przez spadkobierców przedsiębiorcy wygasa po upływie dwóch miesięcy od śmierci przedsiębiorcy.

Jak długo trwa zarząd sukcesyjny?

Zarząd sukcesyjny trwa do czasu podziału spadku tj. do czasu rozstrzygnięcia o losie przedsiębiorstwa przez jego spadkobierców. Jeżeli spadkobiercy będą chcieli kontynuować prowadzenie przedsiębiorstwa, będą musieli rozpocząć własne działalności gospodarcze!

Zarząd sukcesyjny może trwać nie dłużej niż dwa lata. W szczególnych przypadkach sąd może przedłużyć ten okres do lat pięciu. W tym czasie wszystkie formalności spadkowe powinny zostać zakończone.

Od chwili śmierci przedsiębiorcy i ustanowienia zarządcy sukcesyjnego należy posługiwać się dotychczasową nazwą firmy przedsiębiorcy z dopiskiem „w spadku”.

Zobowiązania zarządcy sukcesyjnego

Głównym zadaniem zarządcy sukcesyjnego jest takie prowadzenie zarządu, by przedsiębiorstwo po przekazaniu spadkobiercom miało nadal określoną wartość.

Zarządca sukcesyjny powinien sporządzić wykaz inwentarza przedsiębiorstwa wraz z podaniem wartości poszczególnych elementów na moment otwarcia spadku.

Zarządca sukcesyjny jest zobowiązany kontynuować umowy o pracę z osobami, które pracowały dla przedsiębiorcy za jego życia, przez cały okres trwania zarządu oraz odprowadzać składki z tytułu ubezpieczenia społecznego, a także wysyłać odpowiednie deklaracje.

Zarządca sukcesyjny ma obowiązek corocznego wypłacania zysku właścicielom przedsiębiorstwa w spadku.

Wskutek powołania zarządcy nie wygasają umowy cywilnoprawne zawarte przez przedsiębiorcę za jego życia.

Powierzenie zarządu przedsiębiorstwem wyznaczonemu zarządcy sukcesyjnemu, przed przekazaniem przedsiębiorstwa spadkobiercom, ma na celu zapewnienie płynności takiego przekazania. Zarządca sukcesyjny może zostać wybrany przez przedsiębiorcę, jak również przez określonych spadkobierców. Należy jednak pamiętać o tym, że powołanie zarządu nie jest obowiązkowe.